ABADA Capoeira Poznań

Przypomnę jeszcze raz, że nie można wsystkiego tłumaczyć słowo w słow, ponieważ język różni się nie tylko wymową, ale ma całkiem inny charakter. Wiele zwrotów z portugalskiego nie można przetłumaczyć dosłownie bo brzmiały by idiotycznie, a tymbardziej zwrotów capoeira, które często są bardzo stare... mam nadzieję, ze przybliżę sens i dam odczuć klimat piosenek.


Estrela
Que brilha no ceu da Bahia
Que brilha no ceu da Bahia
Me guia

A noite da Bahia
Brilha cada vez mais
No chao daquela terra
Bimba descansa em paz

Apontando para estrela
No leito abandonado
Mestre Pastinha disse:
"Vou brilhar do seu lado."

O seu brilhar tao forte
Clareava o terreiro
Onde seu Valdemar
Tocava gunga vozeiro

Estrela que iluminava
A fazenda do senhor
Ilumine o caminho
Que leva a Salvador

Vou pela barra-á-fora
Na volta que o mundo dá
Estrela que me conduz
Brilha no ceu de lá


Gwiazda
Która świeci na niebie w Bahia
Która świeci na niebie w Bahia
prowadzi mnie...

Noc na Bahia
błyszczy za każdym razem mocniej
na tamtej ziemi
Bimba spoczywa w pokoju

Wskazując na tą gwiazdę
i leżąc opuszczony na swoim łóżku
Mestre Pastinha mówił
"Będę lśnił obok ciebie"

Jej blask, tak silny
rozjaśniał podwórze
na którym Waldemar
grał na swoim Berimbau Voizeiro*

Gwiazda, która oświecała
Fazendę Pana*
Oświeca drogę
która prowadzi do Salwadoru

Idę pela barra-a-fora*
wraz z tym jak świat się kręci*
gwiazda, która mnie prowadzi
świeci właśnie na tamtym niebie

* Wyjasnienia:

Berimbau voizeiro- oznacz niesamowity berimbau. Berimbau który wręcz mówi a nie gra (voz - głos).

Fazenda Pana - Fazenda było to całe gospodarstwo, które należało do Pana-władcy niewolników. W fazendzie były Canaviais - pola trzciny, Senzalas- baraki zamieszkiwane przez niewolników, Casa Grande - Wielkie domy, należące do Panów oraz inne jeszcze budowle oraz miejsca.

Pela barra-a-fora - "przez ścianę,mur na zewnątrz". Zwrot ten w baaardzo luźnym tłumaczeniu odpowiada "Na pełnej" . Iść "pela barra-a-fora" to inaczej rozpoczynać wyprawę, Zaczynać drogę z pełną siłą, determinacją. Zwrot ten był używany od bardzo dawna w Ladainhas śpiewanych na roda (nawiązanie do tradycji)

Na volta que o mundo da- przetłumaczyłem to "wraz z tym jak świat się kręci. Dosłownie brzmiało by " W obrotach, które daje(robi) świat. Również typowy zwrot używany w ladainhas i innyś piosenkach capoeira. Oznacz iśc wraz ze światem, z płynącym czasem, iść przed siebie.

leci następna... Piosenka Areia do mar, jest troszkę bardziej skomplikowana w tłumaczeniu. Tutaj wiele zwrotów może wydawać się w dosłownym tłumaczeniu banalnie prostych i mniej sensownych. Więcej jest nawiązań do tradycji Capoeira i Bahia, oraz mniej klarownych zwrotów a więcej równoważników zdań. Ale postaram się przybliżyć o co chodzi...

Ogólnie koncepcją piosenki było nawiązanie do plaży i piasku. w rzeczywistości tam się wszystko zaczęło. Czarny stawiał swoje pierwsze kroki na brazylijskiej ziemi na plaży. Z plażą i połowami były ściśle związane pierwsze osady i wioski brazylijskie. To właśnie na plaży, albo przy niej były znane rodas w Pero Vaz w Bahia. Tam trenował też mestre Waldemar i wielu innych. To na plaży Mestre Pastinha miał swój epizod z edukacją w szkole narynarki wojennej oraz Mestre Bimba pracował jako młody chłopak w porcie. Capoeira była w większości swoich aspektów związana z plażą i piaskiem, który wszystko widział i może o tym opowiedzieć ...

Areia do mar
Areia do mar
O que voce tem
Para me contar?

Onda que quebra na praia
Quebrava no casco do navio
Navio que trouxe de Angola
O negro para o Brasil

Vagando sobre o mar
Chegava o tumbeiro
Trazendo negros de batalha
De espírito guerreiro

Dia dois de Fevereiro
A Bahia me chamou
Lavagem do Bonfim
Cidade de Salvador

Me fala de Pastinha
E de Bimba por favor
Mestre Pastinha na Marinha
Mestre Bimba estivador

Areia que leva e traz
Histórias da Algibeira
Quero visitar o Pero Vaz
Aprender a história da Capoeira


Piasku z morza
Piasku z morza
co masz mi do opowiedzenia ?

Fala która rozbija się na piasku plaży
rozbijała się o pokład niewoliczego okrętu*
okrętu który przywiózł z Angoli
czarnego do Brazylii

Włócząc się po morzu
Przybywał Tumbeiro*
przynosząc czarnych z bitew
o duszy wojowników

Dnia 2 lutego*
Bahia mnie wezwała
Sprzątanie Bonfim*
W mieście Salwador

Opowiedz mi o Pastinha
i również o Bimba, proszę cię
...kiedy Pastinha był w Marinha*
i Bimba był Estivador*

Piasek, który przynosi
historie z Algibeira*
chcę odwiedzić Pero Vaz
i poznawać historię Capoeira

Wyjaśnienia:

Navio Negreiro - Czarny okręt, okręt przewożący niewolników z Afryki do Brazyli. Wiele piosenek opowiada o Navio Negreiro. Morski transport niewolników był rzeczą niesamowicie okrutną i wielu nie przeżywało go do końca. Termin Navio Negreiro jednak został wymyślony w późniejszym okresie. Podczs niewolnicstwa nazywano te okręty TUMBEIROS (jak w drugiej zwrotce piosenki).

Dzień 2 luty- jest dniem bardzo znanym w Capoeira oraz w kulturze afro-brazylijskiej. W tym dniu jest świąto bogini Iemanja. Jest to bogini morza. Rybacy oferują jej prezenty, jednocześnie wnosząc swoje prośby. Często podczas wielkich uroczystości na plażach w tych dniach odbywały się rodas de capoeira. Również w tym dniu jest święto Senhor do Bonfim. Czyli chrześcijańskie święto, gdzie myje się schody tradycyjnego kościółka Bonfim. O Iemanha było już mnóstwo piosenek, natomiast mało kto wspomniał o Bonfim, dlatego użyliśmy tego w wersach. Niemniej jednak chodzi ogólnie o dzień 2 lutego, który jest związany kulturą Bahia i Capoeira.

Marinha - Szkoła marynarki wojennej, oczywiście na plaży. PAstinha uczył się w niej, lecz nie skończył. Porzucił szkołę na rzecz rozwijania swoich zainteresowań malarstwem. W Marinha pastinha sam trenował oraz nauczał innych Capoeira.

Estivador - Osoba zajmująca się rozładowywaniem towarów ze statku. Niewolnicy bądź ich synowie mieli bardzo ciężko po zniesieniu niewolnictwa i zazwyczaj pracowali tam gdzie nie trzeba było umieć pisać lub czytać. Wielu z nich pracowało w portach jako Estivadores. Wielu znancyh mistrzów pracowało w porcie i tam również rozwijała się capoeira. Bimba będąc młodzieńcem również pracował jako Estivador.

Piasek który przynosi historie z Algibeira - "Areia que leva e traz historias de algibeira" dosłownie- Piasek który zabiera oraz przynosi historie z kieszeni. Algibeira to rodzaj kieszeni-torby, dużej sakwy. Zwrot ten oznacza to, że to właśnie "piasek" zna mnóstwo historii. Przechowuje je i może za każdym razem wyciągać nowe. Trochę poetycki zwrot podkreślający i puentujący założenia piosenki.

"Menino Sonhador"


"Sou menino sonhador, nao sei pra onde vou
nao sei fim dessa estrada
O destino me chamou, o berimbau levou
sigo na minha jornada



A Vida tao simples e boa, o pensamento voa
e leva pra viajar
Nao penso em outro dia, o meu berimbau, meu guia
nele vou acreditar

Essa vida e um misterio, sei que nao tudo que eu quero
eu vou poder ter
mas capoeira e minha sina, cada dia me ensina
como ganhar e perder

E como Pastinha e Bimba, passaram pela vida
nao parando de sonhar
Eu tambem olho pras estrelas e deixo a capoeira
a minha vida levar[/i]



"Dzieciak marzyciel"

Jestem dzieciakiem marzycielem, nie wiem dokąd zmierzam
nie znam końca tej drogi
Przeznaczenie mnie wezwało, berimbau porwał ze sobą
więc kontynuuję swoją wędrówkę


Życie tak proste jest wspaniałe, myśl gdzieś ulatuje
i zabiera w podróż
Nie myślę o następnym dniu, mój berimbau, mój przewodnik
jemu zaufam


To życie jest tajemnicą...wiem, że nie wszystko co chcę
będę mógł mieć
Ale capoeira jest moim przeznaczniem, każdego dnia mnie uczy
jak zdobywać...i jak tracić

...i tak jak Pastinha i Bimba, przeszli przez swe życie
nie przestając marzyć
...Ja również patrzę w gwiazdy i pozwalam aby capoeira
poprowadziła moje życie

"Ensinamentos"

Foi Capoeira quem me ensinou
Foi Capoeira quem me ensinou

A licao da vida
cada um toma sozinho
aprendi amar a rosa
ate com os seus espinhos

Aprendi que amizade
tem seu preco e valor
aprendi falar verdade
mesmo quando traz a dor

Hoje eu sei que a navalha
pode se esconder nos dedos
voce tem que ser guerreiro
mas tambem respeite o medo

Emocao e muito bom
mas tem que saber dosar
pois da rasteira do amor
e dificil levantar

Capoeira deu licao
me mostrou como viver
mas ainda muito mais
eu tenho que aprender





Capoeira była tą, która mnie nauczyła
Capoeira była tą, która mnie nauczyła...

Lekcję życia
każdy musi przeżyć samemu
Ja nauczyłem się kochać różę
pomimo tego, że ma kolce...

Nauczyłem się, że przyjaźń
ma swoją cenę i wartość
Nauczyłem się mówić prawdę
nawet jeśli niesie ze sobą ból

Dzisiaj wiem, że brzytwa
może skryć się w dłoni
Musisz być wojownikiem
ale również szanować strach

Emocje są rzeczą bardzo dobrą
ale trzeba umieć je ograniczać
...ponieważ bardzo ciężko jest się podnieść
po rasteira, którą daje miłość

Capoeira dała lekcję
pokazała jak żyć
Lecz wiem, że jeszcze dużo
jest przede mną do nauczenia...